جواب سوالات درس دوم فارسی پایه پنجم ابتدایی

درست و نادرست 

بخشش و بزرگواری خداوند قابل شمارش نیست. (درست)

خدای بزرگ به وسیله ی آفتاب، اجزای خاک مرده را به باغ میوه و چمن‌زار تبدیل می‌کند. (درست)

فقط انسان‌ها می‌توانند به خوبی خداوند را ستایش کنند. (نادرست)

جواب درک مطلب 

در بیت ابر آب داد بیخ درختان مرده را     شاخ برهنه پیرهن نوبهار کرد

شاعر از چه فصل‌هایی سخن گفته است؟

در این بیت شاعر از فصل زمستان (ابر آب داد نشان از بارندگی است و همچنین بی‌برگ بودن درختان در فصل زمستان رخ می دهد) و همچنین فصل بهار (پیرهن نوبهار کرد) سخن گفته است.

بیت بحر آفرید و بر و درختان و آدمی     خورشید و ماه و انجم و لیل و نهار کرد

را به زبان ساده بیان کنید.

همانطور که در معنی شعر فضل خدا نیز گفته شد، منظور از بیت فوق این است:

خداوند دریا و خشکی و درختان و انسان را آفرید و خورشید و ماه و ستارگان و شب و روز را پدید آورد.

آفتاب و ابر را با هم مقایسه کنید و شباهت و تفاوت آنها را بگویید.

شباهت آفتاب و ابر این است که هر دو برای زنده ماندن انسان ها و سایر موجودات روی زمین لازم هستند. هر گیاهی برای رشد خود به نور آفتاب و باران ابرها نیاز دارد. آب دریا و اقیانوس ها با نور آفتاب تبخیر می شوند و دوباره از طریق ابرها به صورت باران به دریاها و اقیانوس ها برمی گردند و به این ترتیب چرخه ی آب در کره زمین ایجاد می شود و موجودات زنده از آن بهره می‌برند.

تفاوت آفتاب با ابر این است که آفتاب گرمابخش است اما ابر نقش مهمی در خنک کردن کره زمین ایفا می کند.

  دانش زبانی

 لحن و آهنگ

وزش باد، حرکت آب در رودخانه، به هم خوردن برگ درختان در باد، ریزش آب از کوهساران، صدای سُم اسبان، حرکت قطار، تیک تاک ساعت و… هر کدام صدا و آهنگ ویژه‌ای را به ذهن می‌آورد.

من و شما به هنگام خواندن نوشته‌ها در مکان‌ها و موقعیت‌های مختلف، حالت خودمان و لحن صدایمان را با آن مکان و موقعیت، هماهنگ می‌کنیم.

اگر بخواهیم متن تبریک را خطاب به کسی که موفقیتی به دست آورده، بخوانیم، چه می‌کنیم؟

اگر بخواهیم متن تسلیت را خطاب به کسی که به سوگی دچار شده، بخوانیم، چه می‌کنیم؟

شعرها و متن درس‌ها هم ویژگی‌هایی دارند که هنگام خواندن، باید به آن‌ها توجه کنیم و لحن و آهنگ صدای خود را با آن متناسب سازیم.

لحن خواندن شعر ستایش (ای همه هستی ز تو پیدا شده) با شعر این درس فضل خدا به نظر شما یکسان است؟ درباره‌ لحن و آهنگ خواندن این دو شعر، گفتگو کنید.

خیر یکسان نیست. شعر فضل، یک قصیده است یعنی قافیه‌ی بیت اول با مصرع‌های دوم سایر بیت ها یکسان است. اما شعر ستایش نظامی گنجوی، یک مثنوی محسوب می‌شود چون هر بیت آن داری قافیه‌ی جداگانه است.

بنابراین در شعر ستایش هر بیت یک آهنگ و لحن دارد اما در شعر فضل خدا لحن و آهنگ بیت اول مثل لحن و آهنگ تمام مصرع های زوج است.

شعرخوانی و صندلی صمیمیت 

برای اینکه شعر را با لحن و آهنگ مناسب بخوانیم، لازم است با توجه به مراحل زیر، تمرین کنیم.

اندیشیدن: نخست شعر مورد نظر را به صورت آرام و بی‌صدا می‌خوانیم و دربارهٔ محتوا و آهنگ مناسب آن، می‌اندیشیم.

یافتن: پس از خواندن و اندیشیدن درباره‌ محتوا، لحن و آهنگ مناسب آن کشف می‌شود و به ذهن می‌آید.

خواندن: پس از مرور شعر و تشخیص لحن مناسب آن، اکنون با آهنگ و سرعت مناسب، به صورت رسا، خوانش شعر را آغاز می‌کنیم.

بخوان و بیندیش (راز گل سرخ) 

در دشتی بزرگ و سرسبز، پروانه‌ای زندگی می‌کرد، با بال‌هایی زیبا و خوش‌رنگ. پروانه آن قدر زیبا بود که پروانه‌های دشت همیشه درباره او حرف می‌زدند و بعضی از آنها به زیبایی بال‌های او حسرت می‌خوردند.

هر روز صبح که خورشید زیبا از پشت کوه بیرون می‌آمد، پروانه از خواب بیدار می‌شد؛ صورتش را با شبنم گل‌ها می‌شست. بعد به سراغ برکه‌ای می‌رفت که در کنار دشت قرار داشت، چرخی روی آن می‌زد و بال‌های رنگارنگش را در آب می‌دید و زیبایی خودش را تحسین می‌کرد. او با غرور شاخک‌هایش را بالا می‌گرفت و در دشت به پرواز در می‌آمد تا بال‌های زیبایش را به نمایش بگذارد.

یک روز هنگام غروب که خورشید، نورش را پشت کوه‌ها پنهان می‌کرد، پروانه‌ها دور هم جمع شدند. آنها درباره غرور و خودبینی پروانه با برکه صحبت کردند و از او خواستند تا کاری کند که پروانه، دیگر نتواند خودش را در آب برکه تماشا کند.

صبح روز بعد، پروانه از خواب بیدار شد. مثل همیشه به سراغ برکه رفت تا خود را در آب تماشا کند و از زیبایی بال‌هایش لذت ببرد. وقتی به برکه رسید، ناگهان برکه با کمک نسیم ملایمی که می‌وزید، شروع به تکان خوردن کرد و موج‌های کوچکی روی خودش به وجود آورد.

پروانه هر چه تلاش کرد، نتوانست خود را در آب ببیند. او که از کار برکه بسیار ناراحت شده بود، مثل همیشه با غرور به سمت علف‌زار به پرواز درآمد. ولی به هر طرف که می‌رفت، پروانه‌های دیگر به جای اینکه دورش حلقه بزنند و از زیبایی او تعریف کنند، از او فاصله می‌گرفتند و به سمتی دیگر پرواز می‌کردند.

پروانه‌ مغرور، وقتی دید که پروانه‌ها به او توجهی نمی‌کنند، ناراحت و غمگین به روی گل سرخی که گلبرگ‌هایش را باز کرده بود، نشست. پروانه که عادت نداشت به غیر از خودش از کس دیگری تعریف کند، با دیدن زیبایی و شادابی گل به شگفت آمد و گفت: به به! تو چه گل سرخ زیبایی هستی!

گل سرخ، لبخندی زد و گفت: از گلبرگ‌هایم تشکر کن؛ که سرخی، زیبایی و بوی خوش من از آنهاست.

هنوز صحبت‌های گل سرخ تمام نشده بود که همه‌ی گلبرگ‌ها یک صدا گفتند: از ما تشکر نکن. از برگ‌ها تشکر کن که نور خورشید را می‌گیرند و برای ما غذا درست می‌کنند و باعث خوش بویی و خوش رنگی ما می‌شوند.

برگ‌ها گفتند: لازم نیست از ما تشکر کنی؛ از ساقه تشکر کن که آب و مواد لازم را از ریشه می‌گیرد و به ما می‌رساند تا با آنها غذا درست کنیم.

ساقه گفت: از من هم نباید تشکر کنی؛ از ریشه تشکر کن که آب و غذای لازم را از زمین جذب می‌کند تا من بتوانم آنها را به برگ‌ها برسانم.

ریشه گفت: تو از من نباید تشکر کنی؛ بلکه باید از زمین سپاسگزار باشی، چون من آب و مواد غذایی را از زمین می‌گیرم.

در همان لحظه، ناگهان زمین به صدا درآمد و گفت: لازم نیست از من تشکر کنید؛ بلکه باید از خورشید سپاسگزار باشید ساینس هاب که با گرما و نور خود، آب دریاها و اقیانوس‌ها را بخار می‌کند تا از ابرها برف و باران ببارد و گل‌های زیبا رشد کنند.

خورشید زیبا و درخشان که تا آن لحظه ساکت و آرام، شاهد گفتگوی آنها بود، لب به سخن باز کرد و گفت: اما دوستان خوبم! از من هم نباید تشکر کنید. همه‌ی ما باید از خداوند بزرگ و مهربان تشکر کنیم که با نظم و ترتیب، وظیفه هر کدام از ما را در جهان آفرینش مشخص کرده است. اوست که خالق همه زیبایی هاست.

پروانه به فکر فرو رفت. حالا دیگر متوجه شده بود که همه‌ زیبایی‌اش را خدا به او بخشیده و خداست که با نقاشی هنرمندانه خود بر روی بالهای او، باعث خوش رنگی و زیبایی اش شده است.

نسیم ملایمی شروع به وزیدن کرد، پروانه آرام به پرواز درآمد و به سوی دشت رفت. از آن روز به بعد، دیگر هیچ پروانه‌ای ندید که او خودش را در برکه، تماشا کند یا با غرور بخواهد بالهای رنگارنگش را برای دیگران به نمایش بگذارد.

زیباترین قصه ها، مهدی مراد حاصل 

 درک و دریافت 

با توجه به متن بگویید پروانه چه ویژگی هایی داشت؟ آیا کار او را می پسندید؟ چرا؟

پروانه بالهای زیبا و خوشرنگی داشت و بسیار زیبا بود اما خیلی مغرور شده بود و احساس می‌کرد نسبت به دیگران برتر است.

من رفتار او را نمی پسندم زیرا پروانه نباید غرور می‌ورزید و نباید فراموش می‌کرد که همه به هم وابسته هستند و هرکسی نقاط ضعف و نقاط قوتی دارد.

به نظر شما چرا پروانه دیگر خود را در برکه تماشا نکرد و بال هایش را به نمایش نگذاشت؟

چون فهمید که رفتارش اشتباه بوده و زیبایی دلیلی برای مغرور شدن نیست و از رفتار دیگران فهمید که فخرفروشی کار خوبی نیست.

چه چیزهایی باعث زیبایی و شادابی گل سرخ بودند؟ به ترتیب بیان کنید.

گلبرگ‌ها - برگ‌ها -  ساقه  - ریشه  - زمین

 حکایتی که خواندید با مفهوم کدام‌یک از مثل های زیر ارتباط دارد؟

سحرخیز باش تا کامروا باشی.

ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است.

عقلش به چشمش است. (گزینه‌ی صحیح)

دست بالای دست بسیار است.

مرغ همسایه، غاز است.

جوجه‌ها را آخر پاییز می‌شمارند.

از آنجایی که مرد قبل از اینکه خوب فکر کند و از عقلش استفاده کند، قضاوت اشتباه کرد پس جواب این سوال گزینه‌ی عقلش به چشمش است می باشد.

واژه‌های درس دوم فارسی پنجم به همراه معنی این لغات را در این بخش می‌بینید:

فضل: بخشش

شمار کردن: حساب کردن

بحر: دریا

بر: خشکی

انجم: ستارگان

لیل: شب

نهار: روز

برهنه: لخت و بدون لباس (اما در این درس به معنی بدون برگ بودن درخت است)

بنی آدم: فرزندان حضرت آدم (انسان ها)

جالیز: محل کشت صیفی جات مثل خربزه و هندوانه

هم خانواده کلمات فارسی پنجم درس دوم

مغرور و غرور

گل، گل‌ها، گلبرگ

فضل، فاضل، فضائل، فضیلت

اَنجُم، نِجم، مُنَجِّم

هم معنی درس دوم فارسی پنجم

نظم و ترتیب

تشکر و سپاس

کلمات کلیدی: سوالات درس دوم فارسی پایه پنجم ابتدایی | جواب درس دوم فارسی پنجم | درس دوم فارسی پنجم ابتدایی فضل خدا | درسنامه آموزشی فارسی کلاس پنجم | جواب سوالات درس دوم فارسی پنجم ابتدایی

منبع: ساینس هاب