ارتوکین تراپی چیست؟
ارتوکین تراپی، پروسه‌ای است که در آن خون بیمار استخراج شده، و پس از انجام تغییرات، مجدد به عنوان دارویی ضدالتهاب، برای کاهش درد مزمن و استئوآرتریت به فرد تزریق می‌شود.
از ارتوکین تراپی، می‌توان برای درمان درد و التهاب مفصل استفاده کرد. در این روش درمانی، پروتئین‌های مؤثر استخراج شده از خون شخص، به مفصل درگیر تزریق می‌شوند. پس از استخراج خون، پروتئین‌های دخیل و مؤثر در مبارزه با التهاب و بازسازی بافتی استخراج شده، و پس از فرآوری، سرم به داخل مفصل درگیر تزریق می‌شود. در سرم تزریقی، هیچ‌گونه گلبول قرمز و یا سفیدی وجود نداشته، در نتیجه، تزریق سرم حاصل، باعث تحریک و آزار بافتی نمی‌شود. به این سرم تزریقی، ارتوکین، یا سرم تعدیل شده‌ی اتولوگ می‌گویند.
این روش درمانی، توسط جراح ستون فقرات آلمانی، دکتر پیتر وهلینگ توسعه پیدا کرده است. این روش درمانی، پس از معرفی، محبوبیت فراوانی در میان ورزشکاران و مخصوصاً کشتی‌گیران پیدا کرده است. این روش درمانی، پس از مؤثر واقع شدن، در درمان آسیب‌های مفصلی در اسب‌ها و موفقیت در سایر مطالعات و آزمایش‌ها، در سال 2003، برای استفاده بر روی انسان‌ها نیز، توسط سازمان غذا و داروی آلمان تایید شد.
یکی از پروتئین‌های مهم در ارتوکین که نقش مهمی در کاهش التهاب و افزایش سرعت بهبودی و ترمیم بافتی ایفا می‌کند، آنتاگونیست گیرنده‌ی اینترلوکین-1 یا IL-1Ra است. این پروتئین، با خنثی کردن اثرات التهابی اینترلوکین -1، می‌تواند به بهبودی آسیب مفصلی و کاهش درد و التهاب کمک کند. اینترلوکین -1، با اتصال به گیرنده‌های اختصاصی خود بر سطح سلول‌ها، فرآیند التهاب را آغاز می‌کند. برخی از تحقیقات از اثرات IL-1Ra، در ایجاد اخلال در فعالیت مواد مؤثر، در تخریب مفصل خبر می‌دهند. طبق گفته‌ی دکتر وهلینگ، غلظت این پروتئین در ارتوکین، حدود 10000 بار بیشتر از غلظت پروتئین‌های ضدالتهابی در خون معمولی است.
ارتوکین تراپی، شباهت زیادی با درمان با پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP دارد. در PRP، از خون خود شخص، برای افزایش سرعت ترمیم و بازسازی در بافت آسیب‌دیده استفاده می‌شود. در این روش، با افزایش غلظت پلاکت‌ها و تزریق آن‌ها به محل آسیب، سرعت ترمیم بافتی در اثر فاکتورهای رشدی تولید شده از پلاکت‌ها افزایش پیدا می‌کند.
PRP برخلاف ارتوکین، حاوی گلبول‌ها و مواد محرک است، در نتیجه احتمال ایجاد التهاب، متعاقب درمان با PRP وجود دارد.
برطبق مطالعات انجام شده، حدود 75 درصد از بیماران، پس از انجام ارتوکین تراپی، نتایج و اثرات مناسب و موفقیت‌آمیز در درمان را تجربه می‌کنند. درمان با ارتوکین تراپی، هنگامی موفق تلقی می‌شود که میزان درد و التهاب مفصلی شخص، تا حدود 50 درصد کاهش پیدا کند. تحقیقات، از اثر مناسب ارتوکین تراپی زانو، در کاهش نیاز به تعویض مفصل زانو و پیشگیری از آن خبر می‌دهند.
کاربرد آرتوکین تراپی
آرتروز شایع‌ترین اختلال مفصلی است؛ پیش‌بینی می‌شود تعداد بزرگسالان مبتلا به آرتروز در ایالات متحده از 21.4 میلیون نفر در سال 2005، به 41.1 میلیون نفر تا سال 2030 رسیده و تقریباً دو برابر شود.
• آرتروز هنگامی رخ می‌دهد که بالشتک بین استخوان‌های (غضروف) شما خراب می‌شود. غضروف شما یک بافت انعطاف‌پذیر سخت است که به حرکت مفاصل کمک می‌کند. با تخریب غضروف، استخوان‌ها در هنگام حرکت، به روی هم یا بر روی ماهیچه‌ها کشیده می‌شوند. در نتیجه، شخص علائمی، مانند درد، تورم و کاهش دامنه‌ی حرکت مفصل را تجربه می‌کند.
• احتمال ابتلا به آرتروز، با افزایش سن، چاقی و سابقه آسیب مفصلی افزایش پیدا می‌کند.
یکی از روش‌های درمانی استئوآرتریت یا آرتروز، ارتوکین تراپی است. تحقیقات نشان‌دهنده اثرات مثبت درمان با این روش، و کاهش درد و التهاب متعاقب درمان با آن هستند. همچنین، در مقایسه با دیگر روش مشابه در درمان آرتروز، یعنی درمان با پلاسمای غنی از پلاکت، ارتوکین تراپی، نتایج بهتر و بلندمدت‌تری را نشان می‌دهد.
مزایای ارتوکین تراپی
از مزایای ارتوکین تراپی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• عوارض جانبی بسیار نادر
• خاصیت ضدالتهابی
• خاصیت ترمیم‌کنندگی
• خاصیت مسکنی و کاهش درد
• افزایش دامنه و توانایی حرکتی مفصل
• تأثیرات طولانی مدت
میزان تأثیر و مدت زمان لازم برای ظهور نتایج حاصل از درمان با ارتوکین، به شرایط مفصل و شدت آسیب بستگی داشته و در بیماران مختلف، متفاوت است. پروسه ترمیم و احیا، بلافاصله پس از تزریق ارتوکین آغاز می‌شود. میزان نتیجه و تأثیر حاصل از این روش درمانی، به توانایی بیمار در دنبال کردن برنامه‌های پس از درمان، مانند درمان‌های فیزیوتراپی و بازتوانی نیز وابسته است.
عوارض ارتوکین تراپی
ارتوکین تراپی نیز، مانند بقیه روش‌های درمان تزریقی، با خطر عفونت همراه است. برخی از معایب ارتوکین تراپی و عوارضی که احتمال بروز آن‌ها وجود دارد، شامل موارد زیر است:
• درد و سفتی مفصلی پس از تزریق
• عدم گرفتن نتیجه مناسب از تزریق
• تورم و کبودی در محل تزریق
• احساس بی‌حسی کوتاه‌مدت در محل تزریق، در اثر استفاده از داروهای بی‌حس‌کننده
درمجموع، تاکنون در مطالعات انجام شده، عارضه جانبی جدی در اثر انجام این روش درمانی گزارش نشده است.
نحوه آماده‌سازی و تزریق ارتوکین به چه صورت است؟
قبل از انجام ارتوکین تراپی، پزشک با بررسی نحوه عملکرد و فعالیت درست خون بیمار و همچنین تصویربرداری از محل آسیب، مناسب و مؤثر بودن این روش درمانی برای بیمار را بررسی می‌کند. روش ارتوکین تراپی، به شکل زیر است:
• مرحله استخراج خون: حدود 60 میلی‌لیتر خون از بازوی بیمار گرفته می‌شود.
• فرآوری خون استخراج شده: دمای خون گرفته شده، به آهستگی برای حدود 28 ساعت، در یک محیط استریل افزایش پیدا می‌کند؛ پس از این مرحله، خون گرفته شده سانتریفیوژ می‌شود. هدف از انجام سانتریفیوژ، جدا کردن سلول‌های خونی، افزایش غلظت پروتئین‌های ضدالتهابی و جداکردن محصولات و مواد موجود در خون است. ممکن است، براساس شرایط بیمار، پروتئین‌ها و مواد دیگری نیز، در این مرحله به سرم اضافه شود. کورتیزون با دوز پایین (یک ماده مؤثر در کاهش التهاب)، بی‌حس‌کننده‌های موضعی و آنتاگونست گیرنده اینترلوکین-1 صناعی، از این دست پروتئین‌ها و مواد هستند. سپس نمونه‌های فرآوری شده، فریز شده و برای تزریق آماده می‌شوند.
• سرم آماده شده به محل مفصل تزریق می‌شود: تزریق سرم در مدت‌زمان کوتاه و کمتر از چند دقیقه انجام می‌شود. ممکن است، پزشک، برای یافتن محل مناسب و دقیق تزریق، از سونوگرافی در حین آن استفاده کند. درصورتی‌که نیاز به تزریق تمام سرم وجود نداشته باشد، می‌توان سرم اضافی را مجدداً فریز و استفاده کرد.
• پس از تزریق، نیاز به بستری یا انجام عمل خاصی نیست، بیمار می‌تواند بلافاصله به زندگی روزمره خود بازگردد. زمان موردنیاز برای ظهور نتایج و علائم بهبودی، در هر شخص متفاوت است.