آداب و رسوم مردم یزد در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم یزد در روز چهارشنبه سوری ، اداب ورسوم چهارشنبه سوری در یزد، تحقیق در مورد آداب و رسوم مردم یزد در روز چهارشنبه سوری

در پژوهش حاضر سعی شده که تمامی استان های ایران از نظر آداب و رسوم و همچنین مراسم چهارشنبه سوری پوشش داده شود.

مقدمه:

در یزد نیز آیین ها و رسم های جالبی بجا آورده می شود ساکنان یزد در این روز اقدام به جمع آوری هیزم کرده و در یک محیط باز آن ها را آتش می زنند و بعد از روشن کردن آتش شعر

«سرخی تو به رویم، زردیت به جون دشمنونم»

را زمزمه می کنند و بر این باورند که تمام ناخوشی ها را با این کار از خود دور کرده و به سمت تندرستی و سلامتی حرکت میکنند.

دود کردن اسپند

این سنت که از روزگار زرتشت و حتی جلوتر بر جای مانده، در دوران اسلامی با اعتقادات مردم در هم آمیخته و رنگ و بویی دینی گرفته است.

دود کردن اسپند هم از این رسوم است که سعی می‌شد از سادات خریداری شود.

در یزد و دیگر شهرهای استان، مردم روی آتش چهارشنبه‌سوری اسفند و کندر می‌ریزند

‌و این شعر را می‌خوانند:

«بترکه چشم حسود و حسد و دیده منافق، چه بیرون و چه داخل، شنبه‌زا، یکشنبه‌زا، دوشنبه‌زا، …، جمعه‌زا، زاغ چشم، ازرق چشم، …

یا می‌خوانند:

«اسفند واسفند دونه، اسفند سی و سه دونه، بترکه چشم حسود و بیگونه». اعتقاد بر این است که بر این آتش نباید فوت کرد؛ بلکه باید گذاشت تا به تدریج خاموش شود.»

پختن سیب‌زمینی یا کلوخک

یکی از رسم‌های جالب برخی روستاییان استان یزد، گذاشتن سیب‌زمینی در خاکستر آتش این جشن است.

بعد از پخته‌شدن سیب‌زمینی‌ها پیر و جوان گرد هم می‌نشینند و با شادی و سرور آنها را می‌خورند،

در واقع این رسم یک نوع بازی به‌شمار می‌آید که اصطلاحاً بدان «بازی کُلوغُک یا کلوخک» می‌گویند.

فال کوزه و چند رسم دیگر

مراسم فال کوزه، لُرک یا آجیل مشکل‌گشا و شکستن کوزه از مراسم مربوط به چهارشنبه‌سوری در یزد است که فال کوزه در گذشته بسیار بیشتر از امروز رواج داشت.

امروزه چنین رسمی به «شکل فال‌گوش ایستادن دوشیزگان» در برخی نواحی مانند رحمت آباد، مریم‌آباد، مهریز، تفت، میبد و اردکان هنوز هم رایج است. آداب و رسوم مردم یزد در روز چهارشنبه سوری

«دختر نابالغی کوزه خالی یا پر از آب را دور مجلس می‌چرخاند و هر کس به نیّتی که دارد نشانه‌ای در آن می‌اندازد، این کوزه را به خانه‌ای می‌برند که دارای درخت «مورد» باشد و روی این کوزه پارچه سبز و آیینه‌ای قرار می‌دهند

و زیر درخت “مورد” می‌گذارند، عصر روز بعد دختر کشتی (koshti) یا «بند دین» نو کرده و با منش پاک همان کوزه را بر می‌دارد و ساکت و بی حرف به داخل اتاق می‌برد، همگی گرد این کوزه می‌نشینند و فال گرفتن آغاز می‌شود،

هر فرد شعری می‌خواند و آن دختر دست در کوزه می‌کند و هر دفعه شئی را از داخل کوزه بیرون می‌آورد، صاحب آن شئ نیّت خود را با شعری که خوانده می‌شود تطبیق می‌دهد؛

اگر بار معنایی و مفهوم ترانه مثبت باشد آن را به فال نیک می‌گیرد و معتقد است بدون تردید به مراد دلش می‌رسد و اگر مفهوم شعر چندان خوشایند نیست، معتقد است به مرادش نمی‌رسد؛

در این مراسم آش رشته نیز پخته می‌شود».

کوزه‌شکنی

یکی دیگر از مراسم مخصوص چهارشنبه‌سوری نزد مردم یزد شکستن کوزه است که هنوز در برخی شهرهای یزد برگزار می‌شود.

افرادی که این رسم را برگزار می‌کنند کوزه‌ای کهنه را برمی‌دارند و از بالای بام خانه به کوچه پرت می‌کنند تا بشکند.

در گذشته زرتشتیان نیز قبل از فرا رسیدن نوروز و هم‌زمان با خانه‌تکانی برپشت بام می‌رفتند واز بلندی بام، کوزه‌های کهنه را به زمین می‌زدند.

قاشق‌زنی

رسم دیگری تا دو سه دهه پیش در یزد رایج بود.

در این رسم برخی افراد پارچه بلندی بر سر و روی خود می‌کشیدند تا شناخته نشوند و به در خانه دوستان و همسایگان خود می‌رفتند.

صاحبخانه از صدای قاشق‌هایی که به کاسه‌ها می‌خورد به در خانه می‌آمد و به کاسه‌های آنان آجیل و شیرینی، شکلات، نقل و پول می‌ریخت.

آجیل مشکل گشا، آخرین دانه‌های نباتی در چهارشنبه سوری

توزیع آجیل مشکل گشا به نام لرک (هفت مغز)، مردم در غروب چهارشنبه‌سوری دور هم جمع می‌شدند و آخرین دانه‌های نباتی مانند:

تخمه هندوانه، تخمه کدو، پسته، فندق، بادام، نخود، تخمه خربزه، گندم و شاهدانه را که از ذخیره زمستان باقی‌مانده بود، روی آتش بو می‌دادند و می‌خوردند.

رسم آتش روشن‌کردن بین زرتشتیان یزد

روشن‌کردن آتش در سپیده‌دم نوروز، یکی از قدیم‌ترین آیین‌های نوروزی ایران باستان، امروزه در قاسم‌آباد یزد برگزار می‌شود.

در تاریکی سپیده‌دم صبح نوروز، خانه‌های قدیمی ‌محله قاسم‌آباد یزد یکی بعد از دیگری روشن می‌شوند.

هر خانواده و در پیشاپیش آنان زنان، سبزه، ظرفی پر از آب، یک سینی میوه که «ودرین» نامیده می‌شود،

گلدانی از مورد و شمشاد، مجمر آتش و یک چراغ روغنی به بالای بام می‌برند و در کنار هیزم‌های از قبل آماده شده، می‌گذارند. آداب و رسوم مردم یزد در روز چهارشنبه سوری

مطالب دیگر:

آداب و رسوم مردم تهران در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم سمنان در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم قم در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم قزوین در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم اصفهان در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم مرکزی اراک در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم البرز کرج در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم سیستان بلوچستان در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم فارس شیراز در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم خوزستان در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم هرمزگان در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم بوشهر در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم خراسان رضوی در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم خراسان جنوبی بیرجند در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم خراسان شمالی بجنورد در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم گلستان در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم مازندران در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم گیلان در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم کرمان در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم ایلام در روز چهارشنبه سوری

آداب و رسوم مردم کهگیلویه در روز چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری در همدان

چهارشنبه سوری در کرمانشاه

چهارشنبه سوری در کردستان

چهارشنبه سوری در تبریز

منبع : KelaseDarsi.ir